গৰমৰ ৰাজনীতি
গুৱাহাটীৰ নুনমাটিৰ পৰা ৰিজাৰ্ভ বেংকলৈ উৰণ সেতু নিৰ্মাণৰ নামত দীঘলীপুখুৰীৰ গছ কটাৰ বিৰুদ্ধে তীব্ৰ প্ৰতিবাদ অব্যাহত থকাৰ মাজতেই বহু প্ৰাসংগিক প্ৰশ্নই ভুমুকি মাৰিছে৷ বহু সময়ত স্থানান্তৰিত কৰিলেও গছবোৰ বাছি থকাৰ সম্ভাৱনা কম৷ বৰ্তমান গৰমত মানুহৰ যথেষ্ট কষ্ট হৈছে৷ মানুহে নিজেও লক্ষ্য কৰিব পাৰে যে প্ৰত্যেক বছৰেই উষ্ণতা বাঢ়ি আহিছে৷ এনে সময়তে দিল্লীত ‘হীট ইণ্ডেক্স’ ৫৪.৪ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছলৈকে পাইছেগৈ৷ কোৱা বাহুল্য যে মানুহৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে এনে গৰম ক্ষতিকাৰক৷ পৰ্যাপ্ত পুনৰ বনানীকৰণ নোহোৱাকৈ বৃহৎ পৰিসৰত গছ আঁতৰাই পেলোৱাৰ ফলত প্ৰাকৃতিক বাসস্থান, জীৱ-বৈচিত্ৰ্য আৰু জলবায়ুত বিধবংসী প্ৰভাৱ পৰে৷ বনাঞ্চল আঁতৰাই পেলোৱাৰ ফলত ছাঁৰ অভাৱ আৰু পানীৰ ক্ষতিৰ বাবে স্থানীয় তাপ আৰু বেছিকৈ বৃদ্ধি পায়৷ এইবোৰ তথ্য হয়তো স্কুলীয়া পাঠ্যপুথিতো পোৱা যায়, কিন্তু শাসক পক্ষৰ বাবে এই তথ্যবোৰ হয়তো একেবাৰেই গুৰুত্বপূৰ্ণ নহয়৷ তথাপি মানুহে জানিব লাগে, সেয়ে আলোচনাও কৰিব লাগে৷ গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি মূলতঃ মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ দ্বাৰা পৰিচালিত, যি বায়ুমণ্ডললৈ সেউজ গৃহ গেছ নিৰ্গত কৰে, যাৰ ফলত প্ৰাকৃতিক সেউজ গৃহত প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পায়৷ পানীৰ চক্ৰত গছবোৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে, আৰু ইহঁতৰ ক্ষতিৰ ফলত বৰষুণ হ্ৰাস পায়, যিয়ে তাপ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে৷
বনাঞ্চল ধবংস, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু বায়ুমণ্ডলৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত হোৱা বৰষুণ হ্ৰাসে খৰাং, জীৱ-বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষতি কৰে আৰু কৃষি আৰু পানী যোগানত প্ৰভাৱ পেলায়৷ যেতিয়া বনাঞ্চলসমূহ ধবংস কৰা হয়, গছবোৰ কাটি দিয়া হয়, তেতিয়া এই পৰিৱেশ-তন্ত্ৰসমূহত বাস কৰা বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ প্ৰজাতিসমূহ স্থানচু্যত বা বিনষ্ট হয়, যাৰ ফলত জীৱ-বৈচিত্ৰ্য যথেষ্ট হ্ৰাস পায়৷ জীৱ-বৈচিত্ৰ্য হ্ৰাস পালে জিনীয় তাৰতম্য সীমিত হৈ পৰে, পৰিৱৰ্তিত পৰিৱেশৰ সৈতে খাপ খুৱাব পৰা প্ৰজাতিৰ ক্ষমতাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু পৰিৱেশৰ অৱনতি আৰু অধিক তীব্ৰতৰ কৰি তোলে৷ বনাঞ্চল ধবংসৰ ফলত উন্মুক্ত মাটি খহনীয়াৰ ফলত অধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়, যাৰ ফলত মাটিৰ অধিক অৱক্ষয় ঘটে৷ বনাঞ্চল ধবংসৰ ফলত বনাঞ্চলৰ ভিতৰত আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা অণু-জলবায়ুৰ যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন ঘটে, যাৰ ফলত স্থানীয় বতৰৰ অৱস্থা আৰু এটা অঞ্চলৰ সামগ্ৰিক জলবায়ুত প্ৰভাৱ পৰে৷ এনেকৈ গছ কাটি থাকিলে উৰ্বৰ ভূমিৰ আদ্ৰৰ্তা ধৰি ৰখাৰ সক্ষমতা কমি যায়, মৰুভূমি হ’বলৈও হয়তো বেছি সময় নলয়৷ উল্লেখনীয়, এই তথ্যবোৰৰ বেছিভাগেই প্ৰশ্নাতীত, কিন্তু ই শাসকৰ মনোভাব সলাবলৈ যথেষ্ট কিয় নহয়? ৰাজনীতিবিদসকলে এনে প্ৰকল্পৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হয়–যেনে হাইৱে’, ফ্লাই অভাৰ, ঔদ্যোগিক কৰিডৰ– কাৰণ সেই ‘কংক্ৰিট ডেলিভাৰেব্ল’সমূহ পৰৱৰ্তী নিৰ্বাচনী চক্ৰৰ আগতেই দেখা যায় আৰু ৰঙা ফিটা কাটিবলৈ সুবিধা হয়৷ ৰাজনৈতিক মনোবিজ্ঞান আৰু আচৰণ অৰ্থনীতিৰ গৱেষণাই দেখুৱাইছে যে এই পক্ষপাতিত্ব হ্ৰস্বম্যাদী লাভালাভ [temporal discounting], লোকচান-বিমুখ ভোটাৰ আৰু বনাঞ্চলসমূহক বা গছ-গছনিকো লোকচান হিচাপে আৰু আন্তঃগাঁথনিক লাভ হিচাপে গণ্য কৰা মানসিকতাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত৷ তথাপি একেবোৰ অধ্যয়নে শাসকীয় নেতাসকলক জনমুখী কেনেকৈ কৰিব পাৰি তাৰো আভাস দিছে, তেনেকৈ কাৰকসমূহো চিনাক্ত কৰিছে যেনে অৰ্থনৈতিক ৰিফ্ৰেমিং, বনানীকৰণৰ আমাৰ স্বাস্থ্যত প্ৰভাৱ, সামাজিক নিয়মৰ পৰিৱৰ্তন [শ্ৰীকৃষ্ণ বিৰাজমান কদম গছজোপা কিয়নো কাটিব লাগে?] আৰু সংগঠিত ভোটাৰে দিয়া চাপ– যি ৰাজনৈতিক নেতাসকলক বনাঞ্চল ধবংস কৰাৰ সলনি বনানীকৰণ [কেৱল বিশ্ব ৰেকৰ্ডৰ বাবে নহয়] কৰিবলৈ বাধ্য আৰু উৎসাহিত কৰাব পাৰে৷ গছ-গছনি ধবংস বিশেষতঃ আন্তঃগাঁথনিৰ উন্নয়নৰ নামতেই কৰা হয়৷ আন্তঃগাঁথনিৰ কেন্দ্ৰীভূত আৰ্থিক লাভ বনাঞ্চলৰ ক্ষতিৰ ফলত হ’ব পৰা দীৰ্ঘম্যাদী লোকচানতকৈ বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰে৷ ৰক্ষণশীল বা আধিপত্যমুখী ভোটাৰসকলে অৰ্থনৈতিক প্ৰগতিক পৰিৱেশতকৈ আগস্থান দিয়াৰো প্ৰৱণতা থাকে৷ অৰ্থাৎ গছ আৰু মানুহৰ ভৱিষ্যতো মানুহৰ ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল? ৰাজনৈতিক নেতাসকলকো বুজাব লাগিব যে গছৰ আৱৰণে হীট-ষ্ট্ৰ’কৰ আশংকা কম কৰে আৰু পৰিষ্কাৰ বায়ু মানুহক দিয়ে৷ সেয়ে চৰকাৰে এই বিষয়টো গুৰুত্বসহকাৰে লোৱা উচিত৷ কেতিয়াবা জনতায়ো অহিংস আন্দোলনৰ বাট ল’বলগীয়া হয়৷ বাণিজ্যিকভাৱে কাঠ কটা আৰু বনাঞ্চল ধবংসৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি ১৯৭০ চনত প্ৰতিবাদকাৰীসকলে বাহু মেলি গছক সাবটি ধৰিছিল, যাতে গছ কাটিব নোৱাৰি৷ সেয়া আছিল চিপকো আন্দোলন৷ উন্নয়ন মানে কংক্ৰিটৰ জংঘল এখন সৃষ্টি কৰাটো নি(য় নহয়৷ জলবায়ু পৰিৱৰ্তন হৈছে৷ সজাগ হোৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তাও সেই বাবেই আৰু বেছিকৈ বাঢ়িছে৷